И после
11 година од враћања у образовни систем, веруонаука је и даље маргинализована.
Дискриминација се наставља...
Далеке 2001.
креатори образовне политке у Србији одлучили су да врате веронауку у српске
школе али од тада никако да „инклузирају“ вероучитеље и ђаке православне
вероисповести и да им омогуће да на миру „конзумирају“ своје људско право –
право на верско образовање.
Из године у годину могу се чути разне
непрецизне и опречне изјаве од оних да стално „расте број заинтересованих за
веронауку“ до тога да је све „мање ђака“, све у зависности од дневно-политичких
потреба.
Да Министарство просвете нема озбиљне намере
са овим предметом показује и то што вероучитељи не полажу државни испит, тј.
немају право на дозволу за рад као наставници и професори. Њихов рад не подлеже
стручном и педагошком надзору.
Правилник о оцењивању за изборне предмете
предвиђа описно а не бројчано оцењивање. Код ученика навиклих на бројчане оцене
то додаје утиску „необавезности“, а знамо да ученици не желе да ураде ни
најпростију анкету ако није за оцену. Веронаука им је обична разбибрига, а од
вероучитеља очекују да им буде другар или забављач, или да их пусти са часа!
Распоред одржавања верске наставе у некој
школи обично се утврђује тек када се усагласи распоред одржавања свих осталих
предмета. Вероучитељима неретко остају неповољни термини у међусменама, после
четири, пет или шест часова када је деци већ свега доста. У претрпаном
распореду веронаука им је често само један час више. Због „рационализације“, често
један вероучитељ опслужује школу од чак 35 оделења. Многи вероучитељи раде у
две или три школе истовремено, неретко ван свог места становања.
С обзиром да се више од 90% нашег народа на
претходном попису изјаснило као православно, неприхвативо је да се верска
настава изводи у толико негостољубивом окружењу. Мислим, пре свих, на креаторе
јавног мнења: владајуће анти-црквене медије који пуних једанаест година
неуморно раде на стварању лошег имиџа веронауке у јавности. Сваке године у ово
доба медијска војска објави талас „релевантних“ чланака о тобожњем паду
интересовања ученика за веронауку, (не)квалитету наставе или (не)толеранцији.
С друге стране, вероучитељи наводе значајне
струковне недостатке које им умногоме отежавају рад: методичку необученост,
непрецизност планова и програма рада и недостатак квалитетних уџбеника. То је
велики изазов за сваког вероучитеља, јер је дужан сам да осмишљава начин на
који ће остварити наставни план. Ипак, ово и није нека новост. Нагомиланих
проблема има у целом систему стицања звања професора. На пример, могуће је да
стекнете диплому професора, а да за све време свог уредног студирања никад не
добијете дневник рада у руке, да не видите како се припрема глобални и
оперативни план рада, да никад не сазнате шта су дужности и обавезе наставника
или ученика, а законе да и не спомињемо. По оној старој: „како ћемо – лако
ћемо“, све то сазнајете „у ходу“, учите се на нечијој деци, у учионици. Неки
наставници по неколико пута излазе на државни испит и не успевају да докажу
стручној комисији да су у стању да одрже час, па ипак за све то време несметано
раде у школама.
И после једанаест година у школским зборницама
се могу чути изјаве: „Шта ће ми поп у школи?“ и „Свети Сава је био обична историјска
личност“. Данашњи учитељи, отуђени од свог народа, изгледа сматрају да је
школство у Србији почело онда кад су они дипломирали. Зато би најрадије
заборавили српску историју и укинули верницима право на верско образовање, а
све под плаштом бриге за права иноверних и атеиста. Нека се присете драге
колеге да је веронауку у школе увео либерални, европски Зоран Ђинђић.
Тако непријатељски настројени наставници
злоупотребљавају свој положај за агитовање у корист грађанског васпитања.
Наиме, често се жале на квалитет верске наставе, иако о томе немају довољно
знања. Кад наставник уђе у учионицу, нико са сигурношћу не може да тврди да ли
се тамо дешава оно што је предвиђено планом и програмом. Одавно је познато да
се дневници рада и други протоколи уредно попуњавају иако се планови не
остварују, из оправданих и неоправданих разлога. Многи наставници световних
предмета постали су маскоте међу ученицима због псовања, непримерених шала,
припитости, пуштања ученика са часова и слично а да за то никад никоме нису
одговарали. На делу је општи суноврат српског школства, али необјективне колеге
баве се само наставом веронауке.
Родитељи и деца који су се определили за
веронауку, непрестано су на тесту. Њихов избор се стално преиспитује некаквим
анкетама. Лепо је и корисно знати зашто ђаци воле веронауку, али, кад погледате
анализе анкета, онда постаје јасно који је њихов циљ. Те анкете служе да прикажу
веронауку у негативом светлу: или да „непросвећени“ родитељи „бирају деци
веронауку“ или да су деца много наивна. До данас ми није познато, међутим, да
ли је икад ико анкетирао ученике о томе шта мисле о неком другом предмету, или
да ли би га, можда, требало заменити или избацити. Шта мисле ученици о
грађанском васпитању, или о математици? На пример, ко је и када одлучивао да
сва деца у Општини Сомбор морају да уче енглески и немачки језик? Јесу ли се то
можда родитељи опредељивали да се не изучава руски? Не, сигурно не.
Хвала Богу, па су
наша деца толико „наивна“ да им ни „гашисти“ и „гашоиди“ не могу узети душу. На
питање зашто воле веронауку, они одговарају као прави лепо васпитани Срби и
Хришћани: „да би научили нешто о својој вери и традицији“ (кад им је од целог
списка школских предмета једино веронаука преостала), али изнад свега, „да буду
бољи људи“. Зар није то циљ образовања, и задатак свих наставника, а не само
веронауке и вероучитеља?
Катарина Цар